Gökyüzünde pırıl pırıl parlayan yıldızları, onu boydan boya kat eden Samanyolu kuşağını görüp de etkilenmeyen yoktur. Bazılarımız gökyüzüne gönlünü kaptırmıştır. Her fırsatta gökyüzüne bakar, gök olaylarını takip eder, bundan büyük bir heyecan duyan insanlara amatör gökbilimci deniyor. Amatör gökbilimcilik hobi olarak yapılabilen bilimsel etkinliklerin başında geliyor.
Amatör sözcüğü bazen işinin ehli olmayan insanları tanımlamakta kullanılsa da Latince kökenli bu sözcüğün gerçek anlamı “bir şeye sevgiyle bağlı” demektir. Amatör gökbilimci, gökyüzünü, gökcisimlerini sadece sevdiği için, bundan heyecan duyduğu için yapan kimsedir.
Gökbilim, sınırı olmayan bir laboratuvarda yapılır ve bu laboratuvarda çalışmak için uzman olmak gerekmez. Bu laboratuvara girenler, yani geceleri ara sıra da olsa başını kaldırıp gökyüzüne bakan herkes bir amatör gökbilimci sayılır. Başka hiçbir bilim dalı bu denli halka açık değildir. Amatör gökbilimci, istediği konuda, canı istediği zaman çalışmakta özgürdür.
Amatör gökbilimci olmak için gökyüzüne ilgi duymak yeterli. Bunun için de derin bir gökyüzü ve gökbilim bilgisine sahip olmak gerekmiyor. Ne var ki birtakım temel bilgilere sahip olmak gökyüzü gözlemciliğini ve gökyüzüyle ilgili çalışmaları çok daha eğlenceli ve tatmin edici hale getiriyor. Bu rehberi, amatör gökbilimciliğe adım atan gökyüzü tutkunları için derledik. Kendi gözlemlerinizi, çalışmalarınızı yapınca, bunu başkalarıyla da paylaşınca gökyüzü yaşamınızın ayrılmaz bir parçası olacak. Her zaman altında yaşadığımız gökyüzünde olanların farkına varmanın ne kadar ufuk genişletici olduğunu göreceksiniz.
Peki bir gökyüzü gözlemcisi çıplak gözle neleri gözleyebilir? Çıplak gözle takımyıldızları, gezegenlerin hareketlerini, Ay‘ın ve hatta gözünüz çok keskinse Venüs ‘ün evrelerini, örtülmeleri (zaman zaman Ay gezegenleri ve yıldızları, daha seyrek olarak bir gezegen bir yıldızı örter), Ay ve Güneş tutulmalarını, göktaşı yağmurlarını, kuyrukluyıldızları, ikili yıldızları, değişen yıldızları, bulutsuları, yıldız kümelerini, hatta milyonlarca ışık yılı uzaklıktaki birkaç gökadayı gözleyebiliriz. Üstelik, gökyüzünde geniş bir alanın gözlenmesini gerektirdiği için, gezegenlerin ve Ay‘ın hareketleri, takımyıldızlar, göktaşı yağmurları gibi gök olaylarını gözlemenin en iyi yolu onlara herhangi bir araç olmaksızın bakmaktır.
Bir dürbünle yapabilecekleriniz ise çıplak gözle yapabileceklerinizin biraz daha ötesinde. Basit bir arazi dürbünüyle, kuyrukluyıldızları, gökadaları ve yıldız kümelerini çok daha ayrıntılı, yıldızları çok daha parlak görürüz. Çıplak gözle birbirinden ayıramadığımız ikili yıldızları ayırt ederiz. Bir teleskop bizi gökyüzünün derinliklerine götürür. Dürbünle görebildiklerimize ek olarak çıplak gözle göremeyeceğimiz bulutsular, gökadalar ve yıldız kümeleri gibi birçok gökcismini görmemizi, azı gezegenleri ve uydularını inceleyebilmemizi sağlar.